Hà thủ ô đỏ là dược liệu quý có vị đắng, chát, tính ấm quy vào kinh Can, Thận. Chủ trị xơ vữa động mạnh, tiêu hóa kém, mất ngủ, cao huyết áp, tăng cholesterol trong máu. Cây thuốc này có chứa độc, vì vậy cần dùng đúng cách để tránh những tác dụng phụ nguy hiểm.
Hình ảnh cây hà thủ ô đỏ
Củ hà thủ ô đỏ có hình tròn, dài, kích thước to nhỏ không đều nhau. Bên ngoài vỏ có nhiều nếp nhăn tạo thành những chỗ lồi lõm, màu đỏ.
Cắt ngang củ xuất hiện một lớp bần mỏng ở phía trong, màu nâu sẫm. Chất bột, mềm, màu đỏ hồng. Có đường vân gỗ ở giữa củ. Đưa lên miệng nếm thấy dược liệu có vị chát.
Hà thủ ô đỏ là loài bản địa ở Châu Á, trong đó nhiều nhất là ở Trung Quốc. Chúng chủ yếu mọc hoang trên các vùng đồi núi cao. Ngày nay, nhờ có tác dụng dược lý cao mà hà thủ ô được đem về trồng ở các vùng đồng bằng dùng phục vụ cho việc chữa bệnh.
Tại Việt Nam, loại dược liệu này được tìm thấy nhiều ở các tỉnh miền núi phía bắc, chẳng hạn như Lạng Sơn, Hòa Bình, Yên Bái, Sơn La, Lào Cai. Ở miền Trung có Thanh Hóa, Hà Tĩnh và Nghệ An. Miền Nam có nhiều nhất là ở Lâm Đồng, Phú Yên, Đắc Lắk
Củ hà thủ ô đỏ là bộ phận chính được sử dụng làm dược liệu trong đông y. Đôi khi dây, lá có thể được sử dụng
Cây hà thủ ô đỏ có thể được trồng bằng một đoạn thân, hạt, củ hay cành bánh tẻ. Sau ít nhất 2 – 3 năm mới bắt đầu thu hoạch.
Củ được thu hoạch vào mùa đông khi thân cây đã lụi tàn hết. Sau khi rửa sạch đất cát và cắt bỏ rễ con, cũ sẽ được phân loại theo kích thước to nhỏ. Củ to thì thái thành nhiều lát mỏng, củ nhỏ thì để nguyên. Dùng tươi hoặc phơi khô làm thuốc.
Dược liệu được đóng vào bịch hoặc bảo quản trong hũ có nắp đậy kín, để nơi khô ráo sẽ không bị ẩm mốc và giữ được lâu hơn.
Củ hà thủ ô đỏ còn sống chứa:
Dược liệu hà thủ ô đỏ quy vào 2 kinh Can, Thận
– Theo y học cổ truyền:
Hà thủ ô đỏ có tác dụng nhuận tràng, tiêu độc, bổ huyết. Chủ trị các chứng bệnh sau:
Dược liệu hà thủ ô đỏ đã qua chế biến
– Theo nghiên cứu hiện đại:
Các thành phần antraglucosid, tanin, anthraquinon trong hà thủ ô đỏ đều có tính độc. Sử dụng nước sắc hà thủ ô sống liều 2,7g/kg và nước sắc hà thủ ô chế với liều 169,4g/kg trên động vật thí nghiệm trong lúc đang đói bụng cho thấy 50% trong số chúng đã bị chết.
Ngoài ra, dùng hà thủ ô đỏ không đúng cách, uống quá liều lượng cho phép hoặc dùng dược liệu chưa qua chế biến cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ như:
1. Chữa ho gà
Kết hợp 6 – 12g hà thủ ô đỏ với 1,5 – 3g cam thảo. Sắc lấy 300ml nước đặc chia làm 4 – 6 lần uống. Trường hợp bị tiêu chảy sau khi uống thuốc thì gia thêm các vị kha tử, giới tử xác.
2. Trị huyết hư, rụng tóc, râu tóc bạc sớm, táo bón, hay khát nước
Dùng 20g hà thủ ô đỏ chế, 20g huyền sâm và 20g địa hoàng. Sắc thuốc với 600ml cho cạn còn 1/2. Gạn ra, để thuốc nguội chia 3 lần uống. Mỗi ngày sắc uống 1 thang.
3. Chữa bạc tóc
Dùng 30g hà thủ ô đỏ chế, 15g tần quy, 30g sao tùng thục địa, 30g hoàng kì, 1 lít rượu trắng ngon. Các vị thuốc cho vào bình thủy tinh ngâm chung với rượu trắng trong nửa tháng. Khi sử dụng lấy 1 ly nhỏ ( khoảng 15 ml) uống mỗi ngày 2 – 3 lần.
Hà thủ ô đỏ từ lâu đã nổi tiếng với tác dụng chữa trị tóc bạc sớm
4. Điều trị tinh trùng yếu, tăng huyết áp, xơ cứng mạch máu ở người già
Áp dụng bài thuốc chứa các thành phần gồm: 20g hà thủ ô đỏ, 16g thiên tinh, 16g tầm gửi dâu, 16g cỏ xước. Sắc uống đều đặn mỗi ngày 1 thang.
5. Thông đại tiểu tiện, chữa tân dịch khô, huyết hư
Dùng 30 – 60g hà thủ ô đỏ tươi tùy theo tình trạng bệnh. Sắc uống hàng ngày.
6. Bồi bổ khí huyết, tăng sức mạnh cho gân cốt
Kết hợp hà thủ ô trắng với hà thủ ô đỏ lượng đều nhau. Cả hai đem ngâm trong nước vo gạo 3 đêm. Sau đó cho vào chảo nóng sao khô, tán nhuyễn, trộn với mật vo viên hoàn kích thước bằng hạt đậu xanh. Ngày uống 50 viên, uống chung với một ly rượu nhỏ vào lúc đói bụng.
7. Bổ máu, điều kinh
Dùng 1 rổ lớn rễ và lá hà thủ ô đỏ kết hợp với nửa kg đậu đen. Tất cả cho vào cối giã nát, đổ ngập nước vào ninh nhừ. Sau đó lọc lấy nước cốt cho trở lại vào nồi tiếp tục nấu trên lửa nhỏ để cô đặc thành cao lỏng. Cuối cùng cho thêm 1/2 lít mật ong nguyên chất vào hỗn hợp nấu sôi trở lại, tắt bếp.
Để cho cao thuốc nguội rồi cho vào hũ, đậy kín nắp lại dùng nhiều lần. Mỗi lần dùng 2 thìa cà phê. Có thể uống trực tiếp hoặc pha với nước đun sôi để nguội uống.
8. Trị táo bón, khó đi ngoài
Hà thủ ô đỏ tán bột, làm hoàn. Mỗi lần uống khoảng 25 – 35g x 3 lần một ngày.
9. Chữa cao huyết áp, hoa mắt, tê cứng chi, váng đầu, thiếu máu
Chuẩn bị: Huyền sâm, hà thủ ô đỏ, nguyên sinh địa, cỏ nhọ nồi, bạch thược, trư cao mẫu, sa uyển tật lê, tang ký sinh, ngưu tất.
Sắc 1 thang uống làm 3 lần trong ngày. Qua hôm sau thay thang thuốc mới.
10. Chữa tăng cholesterol máu
Dùng 900g hà thủ ô đỏ tươi, đem thái mỏng, rang giòn rồi tán thành bột mịn. Mỗi lần sử dụng lấy 15g bột thuốc pha với nước đun sôi để nguội uống.
11. An thần, bổ máu, giảm căng thẳng, lo âu, chữa mất ngủ, tóc bạc sớm
Chuẩn bị hà thủ ô đỏ, bạch thược, quy bản, bắc sa sâm mỗi vị 12g. Các vị thuốc trên làm thành một thang sắc uống hàng ngày.
12. Khu phong, tiêu độc, trị nóng trong, thấp nhiệt, lở loét ngoài da, rỉ nước vàng ở tổn thương
Chuẩn bị thang thuốc gồm: Hà thủ ô đỏ, bạch dương tiên, cam thảo, cây cù đèn, kinh giới, nhẫn đông hoa, mộc thông, thương truật, hạn liên tử, đồng vân, đăng tâm lượng bằng nhau. Sắc thuốc lấy nước uống mỗi ngày 1 thang.
Cách khác có thể tán thuốc thành bột rồi chế viên hoàn. Mỗi lần lấy 10g uống chung với rượu nhạt.
13. Trị xơ cứng động mạch, can thận bất túc, mạnh gân cốt, giúp mái tóc đen mượt
Dùng đỗ trọng, ngưu tất, trinh nữ tử, tang diệp mỗi vị 250g; Hạn liên cao, tang thầm cao, hắc chi ma cao, kim anh tử cao, hy thiêm thảo, thỏ ty tử mỗi vị 500g; Sinh địa 120g; Hà thủ ô đỏ 2,25 kg.
Các vị thuốc tán bột, trộn chung với cao và mật rồi vo thành những viên hoàn nặng khoảng 10g. Mỗi lần uống 1 hoàn x 2 lần/ngày.
14. Chữa bệnh mất ngủ, trong người buồn bực, ngủ hay mộng mị
Lấy hà thủ ô đỏ và đan sâm mỗi vị 12g, trân châu mẫu 60g. Sắc uống 1 thang trong ngày, dùng liên tục cho đến khi hết bệnh.
15. Chữa đau lưng mỏi gối, gan thận suy yếu, di tinh, khí hư ở phụ nữ
Dùng bài thuốc: Hà thủ ô đỏ chế 20g, ngưu tất, phá cố chỉ, bạch linh, kỷ tử, đương quy, thỏ ty tử, câu kỷ tử mỗi vị 12g. Tán thuốc thành bột mịn rồi trộn mật làm hoàn. Ngày uống 12g uống với nước muối pha loãng.
ĐỊA CHỈ TIN CẬY CHO KHÁCH HÀNG:
Nhà thuốc đông y BẮC LINH
ĐỊA CHỈ: Xóm đồng sầm xã an khánh-đại từ-thái nguyên
Lương y: PHAN QUÝ LINH
SĐT: 0349429932
Email: Phanlinh5808@gmail.com